साउन महिनाको पहिलो सोमवार हिन्दु धर्मावलम्बीहरूमाझ विशेष धार्मिक महत्व बोकेको दिन मानिन्छ । विशेषगरी शिवभक्तहरूले आजको दिनलाई “साउने सोमवार” भनेर व्रत, उपवास तथा पूजापाठ गर्दै भगवान शिवको आराधना गर्ने गर्छन् ।

त्यस्तै, सूर्य पनि साउनबाट नै दक्षिणतर्फ ढल्किन थाल्छन् अर्थात् साउनबाट दक्षिणायन सुरु हुन्छ । त्यसैले यस समयमा ग्रहहरु कमजोर हुनुका साथै वर्षाका कारण विभिन्न रोगव्याधिले संक्रमण लाग्ने सम्भावना भएकाले पनि भगवान् शिवको आराधना गर्दै व्रत बस्ने चलन छ । धार्मिक मान्यताअनुसार श्रावण महिना भगवान शिवलाई अति प्रिय हुने महिनाका रूपमा चिनिन्छ। स्कन्द पुराण, पद्म पुराणजस्ता हिन्दु धर्मग्रन्थहरूमा उल्लेख भएअनुसार साउन महिनामा सोमबारको व्रत बस्दा मनोकामना पूरा हुने विश्वास गरिन्छ। विशेषतः विवाह योग्य युवतीहरूले मनपरेको वर पाउने आकांक्षासहित यो व्रत लिने चलन रहिआएको छ । साउनमा हिन्दूहरु शिवको मन्दिरमा गएर भगवान् शिवप्रति श्रद्धा अर्पण गर्दछन् । साउनको सोमवार शुद्ध हृदयले व्रत बसेर भगवानको पूजा आराधना गरेमा अन्य दिनको तुलनामा कयौं गुणा फल प्राप्त हुने शिवपुराणमा उल्लेख छ ।

पौराणिक मान्यता अनुसार सोमवारको व्रत बस्नाले चन्द्र ग्रह सबल हुन्छ । चन्द्र सबल भएमा इच्छाइएका सम्पूर्ण शुभभाव पूरा हुन्छन् । यसबाट फोक्सो, दम र मानसिक रोगबाट मुक्ति मिल्छ । अविवाहित युवतीको लागि यो व्रत निकै लाभदायक हुन्छ । १६ वटा सोमवार शिवको व्रत बसेमा उत्तम वर प्राप्त हुने पुराणमा उल्लेख छ । जसले शुद्ध अन्तःकरणले शिवको उपासना गर्दछ, उसले शिवलोकमा शिवसायुज्य प्राप्त गर्दछ ।

शिवको नाममात्रले सम्पूर्ण पाप नष्ट हुन्छ भन्ने मान्यता छ । भगवान् शिव भक्तसँग छिट्टै खुसी हुन्छन्, त्यसैले उनको नाम नै आशुतोष छ । उनको कृपा आशीर्वादले मानिसले जीवनमा सबै संकटबाट मुक्ति पाउँछ र जीवन आनन्दमय हुन्छ ।